معماران: مهندسین مشاور هشت (همگون شهر تیناب)
مکان: تهران، ایران
مساحت: ۱۸۲مترمربع
تیم طراحی: شهاب احمدی، ایمان هدایتی، مائده مساح، نغمه الفت، نیلوفر محمدزاده، مصطفی دلاوری
گرافیک: نیلوفر محمدزاده، محمدعلی احمدی
عکس: حسین فراهانی
۱- تعریف پروژه:
کارفرما یک فروشگاه کیف و کفش زنانه داشت و بازسازی آن را بر اساس تفکرات کلاسیک، با ایجاد طاق و قوس هایی در نیمه بالایی فروشگاه تا حدی پیش برده بود. اما به این نتیجه رسیده بود تا برای ادامه پروژه از یک مشاور کمک بگیرد. از ما خواسته شد تا ادامه پروژه را به همان سبک کلاسیک طراحی کنیم.
۲- ارزش های موجود:
پروژه از دو جهت قابل ارزش بود، اول این که موقعیت پروژه در ابتدای خیابان باغ سپهسالار بود و دیگر اینکه ابعاد کالبدی اش آن را در میان فروشگاه های کوچک باغ برجسته تر میکرد. این دو دلیل استراتژیک باعث می شد تا نحوه برخورد با این پروژه سرمشقی برای بازسازی های آینده مغازه های قدیمی باغ باشد و این مورد، مسئولیت طراح را در قبال پروژه بیشتر میکرد.
۴ – آسیب شناسی و چالشهای پیشِ روی طرح:
مهمترین چالش های پیش روی طرح عبارت بودند از: ” ۱ – سیمای شهری(نما) بسیار ضعیف فروشگاه با توجه به بسته بودن چندین ساله آن در حالی که خواسته کارفرما از ما فقط طراحی داخلی پروژه بود ۲ – چگونگی برخورد با طاق و قوس های کلاسیک اجرا شده توسط کارفرما ۳ – وجود یک راهرو بین انبارهای طبقه بالا که بخشی از فضای بالای فروشگاه را به شکل زائده گونه‌ای اشغال میکرد ۴ – شرایط ضعیف پروژه به لحاظ سازه‌ای که استفاده از مصالح سنگین را ناممکن مینمود.
۴ – استراتژی های کلان طراحی:
تصمیم کلی ما برای طراحی فضا این بود که اولا طرح پروژه به شکل ملموسی نشان دهنده کاربری آن یعنی فروشگاه کیف و کفش زنانه باشد و
نیازهای عملکردی کارفرما را تامین کند. همچنین بتواند در میان بافت لجام گسیخته آن منطقه، تافته ای هم بافت و هماهنگ با تهران معاصر باشد.
۵ – فرآیند طراحی:
۵ – ۱ – پیش بینی های عملکردی:
فرآیند طراحی با تعیین حوزه های عملکردی و تقسیم فضا به دو سکانس اصلی آغاز شد. بخش ابتدایی به منطقه فروش عادی و بخش انتهایی به منطقه فروش اجناس خاص تر (وی آی پی) اختصاص یافت. کار مهمی که در این مرحله انجام شد قانع کردن کارفرما برای صرف نظر از ویترین‌های کلیشه‌ای و در عوض تبدیل کل مغازه به فضای نمایش و فروش همزمان بود که مخاطب را بیشتر به فضا دعوت میکرد. راه حل عملکردی مناسب در خصوص سریعترین حالت ممکن سناریوی فروش (انتخاب-سفارش-تحویل) و احترام به مشتری مساله ای است که کارفرما از ابتدا به دنبال آن بود. پاسخ ما به این مساله دو جنبه سازمانی و کالبدی داشت. بخش سازمانی مربوط به تبدیل سیستم سنتی “پذیرش، سفارش و تحویل” به حالت مکانیزه بود. در بخش کالبدی نیز مبلمانهایی طراحی شد که هم جایگاه نشیمن مشتری هستند و هم قسمتی برای نمایش اجناس و قراردادن رایانه
لمسی (برای سفارش) دارند. مبلمان وسط علاوه بر این در جهت دادن به فضاهای گردش مشتری نیز نقش بسزایی دارد.
۵ – ۲ – ادبیات طراحی فرم:
ابتدا سعی نمودیم طاق های اجرا شده را امتداد دهیم تا از تداوم آن ها بتوانیم قفسه و سکوهای مورد نیاز برای نمایش اجناس را ایجاد کنیم. سپس تلاش کردیم تا با استفاده از معاصر سازی ادبیات طراحی کالبد و استفاده از مورفولوژی کفش امروزی، با ایجاد سطوح به هم پیوسته (Seamless Curves)، انرژی سیال موجود در روح محصولاتی که قرار است در فروشگاه به فروش برسند را در کالبد بنا بدمیم.
یک راهرو عملکردی بین انبارهای طبقه بالا وجود داشت که بخشی از آن به صورت ناخوشایندی سیالیت مورد نظر را تحت الشعاع قرار می‌داد که تصمیم گرفتیم با ایجاد یک پوسته سه بعدی جلو آمده روی دیوار، آن را به ادامه طرح متصل کنیم. جلوآمدگی این صفحه باعث ایجاد فضایی برای نمایش تابلوی تبلیغاتی فروشگاه روی دیوار شد که با وارد شدن مخاطبان به باغ سپهسالار از دور دیده می‌شد.
۶ – توسعه محدوده مداخلات (طراحی نما):
خواسته‌ی اولیه کارفرما طراحی داخلی پروژه بود، اما ساماندهی داخلی به تنهایی نمی‌توانست پاسخگوی اهمیت‌های یاد شده برای پروژه باشد پس ضمن مشورت با کارفرما تصمیم بر آن شد که حوزه مداخلات به نمای بیرونی پروژه نیز کشیده شود. ابتدا تلاش کردیم تا با ایجاد یک پوسته‌ی پیوسته روی ناهنجاری های موجود (کولرها، لوله گاز و . .)، سیمای شهری پروژه را ساماندهی کنیم. در ادامه به این دلیل که بیشتر مخاطبین پروژه از خیابان جمهوری وارد باغ سپهسالار میشوند سعی نمودیم پیوندی ناگزیر بین انرژی وارد شده از ابتدای باغ و انرژی سیال موجود در داخل پروژه برقرار سازیم. پس پوسته ی نما به داخل مکیده شد تا با اتصال به عناصر داخلی فضا، باعث دعوت کنندگی بیشتر به فروشگاه شود. ضمن این که این کار باعث می‌شد تا شخصیت واحدی در تجربه بیرونی و درونی به مخاطب عرضه شود.
۷ – اجرای طرح (مسائل و راه حل ها):
به دلیل چالش برانگیز بودن پیاده سازی طرح، به پیشنهاد کارفرما اجرای پروژه را نیز در دستورکار خود قرار دادیم. دلیل چالشی بودن طرح این بود که اولا متریال مورد استفاده باید در سطوح بزرگ و یکپارچه اجرا می‌شد و ثانیا نیاز بود تا به دلیل قدیمی بودن ساختمان به لحاظ سازه‌ای از متریالی سبک استفاده شود که همزمان مقاومت بالایی را برای تحمل اجناس و حتی در قسمت مبلمان، برای تحمل وزن مشتریان داشته باشد. بدین منظور از کارفرما زمان خواستیم و در کارگاه با انجام آزمایش روی مواد مختلف و تغییر در ساختار آن ها به ترکیب جدیدی از FRP دست یافتیم که میتوانست به صورت غشایی با ضخامت چند میلیمتر، وزن بسیار پایین و مقاومت فیزیکی بالا ما را در راه رسیدن به استراتژی‌های طراحی یاری کند. اما ماجرا اینجا تمام نمیشد زیرا تولید این فرمها به صورت پیش ساخته در کارخانه هزینه های بسیار بالایی را به کارفرما تحمیل میکرد که اجرای پروژه را ناممکن مینمود. بنابراین سعی کردیم با استفاده از قالب های درجا در محل، طرح را پیاده سازی کنیم. برای قالب‌بندی‌های زیرِکار با توجه به فرم هر قسمت از مصالح مختلفی همچون ورقه های مورد استفاده در صنعت تولید کیف و کفش (تکسون)، ورق های نازک فلزی، لوله های پلیمری و . . استفاده شد.
