معماران: دفتر معماری و شهرسازی حامد فتوت | حامد فتوت
مکان: اصفهان، ایران
مساحت: ۳۵۰ مترمربع
سال: ۱۳۹۰
تیم طراحی: آزاده صدری، سمانه مشکل گشا
عکس: تحسین بلدی
عوامل گوناگونی را می توان در شکل‌گیری ایده‌ی طرح این بنا مؤثر دانست. از هندسه آزاد زمین پروژه گرفته تا پرسپکتیوها، دید و مناظر پیرامونی و نیز عوامل اقلیمی و استفاده بهینه از انرژی، که همگی به عنوان ویژگی‌های فیزیکی زمین، مد نظر بوده‌اند.
از سوی دیگر ایجاد بنایی نمادین و در عین حال ساده و نیز توجه به ویژگی های خاصی نظیر جهت قبله، ایجاد فضایی روحانی در عین آرامش و … از دیگر عوامل تأثیر گذار بر ایده، شکل و فرم این بنا بوده است.
به طور کلی می توان ایده‌ی اصلی طرح را دو بیضی تو در تو، که دارای فرم هندسی کامل و نرم هستند، دانست. این فرم‌ها علاوه بر ایجاد سلسله مراتب فضایی، توانسته اند نوعی سلسله مراتب عملکردی را نیز تعریف نمایند. با توجه به کاربری بنا، کشیدگی فرم در جهت قبله است؛ همچنین از طریق شکاف های ایجاد شده در ابتدا و انتهای حجم و کشیدن خطی نور به داخل فضا، این جهت گیری برای مخاطب قابل لمس‌تر شده است. استفاده از دو صفحه‌ی نمادین نیز به منظور ارائه‌ی رویکردی نو به مناره، به این امر کمک بیشتری کرده است.
بیضی‌ها در دولایه، یکی بیرونی و دیگری درونی است؛ که هر دوی این لایه‌ها به نوعی به مناظر اطراف باز شده‌اند. لایه بیرونی یک پوسته آجری متخلخل است، که پیرامون نگین درونی را فرا گرفته است و علاوه بر ایجاد سایه روشنی متغیر با تابش آفتاب در ساعت های مختلف در آن، سبب ایجاد فضایی روحانی شده است. نقش دیگر پوسته با توجه به مصالح به کار رفته در آن، عایق صوت و حرارت است.
با گذر از لایه بیرونی به رواق پیرامونی مجموعه و سپس به لایه درونی یا نگین اصلی بنا می رسیم، که عمدتا از جنس شیشه است. بر فراز این لایه، یک گنبد آبی خفته به چشم می خورد، که از داخل، اوج در فضا را القا می کند. شکاف نور در جهت قبله، تا این لایه نیز امتداد پیدا کرده است و از داخل نیز در زیر گنبد ادامه دارد.
در نهایت می‌توان گفت، در این طرح سعی شده است تا با استفاده از هندسه و پنج عنصر ساده‌ی معماری و نیز با استفاده از اصول زوال ناپذیر معماری ایرانی، شفافیت و سیالیت، استفاده از نور در خلق فضاهای روحانی و …، تک بنایی نمادین و کارا، که یادآور آرامش و سکون است، خلق گردد.
مشخصات و ویژگی‌های نمای بنا
معماری
۱. فرم متخلخل پوسته‌ی بیرونی سبب ایجاد فضایی سایه‌روشن در نگین درونی شده است و در عین حال دید استفاده‌کنندگان به بیرون را تأمین می‌کند.
۲. دریچه‌های چوبی لولا محور که قاب‌های دید بازتری را برای مخاطب به بیرون باز می‌کند.
۳. رواق پیرامونی بنا، حد فاصل پوسته ی آجری و شیشه‌ای، امکان حرکت پیرامون بنا را تسهیل و تعریف می‌کند.
۴. مصالح به کار رفته در نمای بنا علاوه بر ایجاد هماهنگی میان کاربری بنا و فرم آن، سبب ایجاد پوسته‌ای همساز با اقلیم و همخوان با محیط پیرامون بنا شده است.
۵. شکاف موجود در جلو و پشت نمای بنا، که در درون فضا نیز ادامه یافته است، با هدایت نور روز و شب به سمت داخل، بدون نیاز به هیچ نشانه‌ای سمت قبله را مشخص می‌کند.
فنی
۱. نمای بیرونی شامل یک پوسته‌ی آجری از جنس آجر نسوز با ضریب انتقال حرارت پایین و نمای درونی شامل یک پوسته‌ی شیشه‌ای دو جداره (بیشتر سطح آن) است.
۲. پوسته‌ی آجری به صورت یک جداره‌ی Thermal Break عمل نموده و میزان قابل توجهی از گرمای هوا، به خصوص در فصول گرم، را کنترل می‌کند.
۳. گشودگی‌های موجود در پوسته‌ی متخلخل بیرون، سبب ایجاد کوران هوا در فضای درون می‌شود. رنگ روشن پوسته نیز سبب منعکس شدن اشعه ی حرارتی خورشید می‌شود.
۴. رواق پشت پوسته‌ی آجری نیز همچون یک عایق حرارتی عمل می‌کند.
پوسته‌های موجود در نما و نیز رواق بین دو پوسته سبب شده است که در فصول گرم، دمای فضای درونی بنا در حدود ۱۰ درجه‌ی سانتیگراد از فضای بیرونی خنک‌تر باشد؛ که این خود تأثیر بسزایی در صرفه‌جویی انرژی در این بنا است
