خانه خشت باف

ساختمان خشت باف در شهر تهران و فاز پنج منطقه شهرک غرب واقع شده است. معماری این ساختمان در حالی به دفتر معماری ایماژ واگذار شد که ساخت اسکلت و بتن‌ریزی آن به اتمام رسیده بود. خشت‌باف دارای ۴ طبقه است که دو طبقه آن زیر زمین و برای کاربری‌های استخر، سالن بدنسازی، پارکینگ، انبار و موتورخانه می‌باشند و طبقات اول و دوم واحدهای مسکونی را تشکیل می‌دهند.

چالش اصلی در این پروژه ایجاد فضایی برای زندگی در دو خانه با ترکیب بندی فضایی ایرانی، برای دو برادر که دارای زندگی مدرنی هستند در ساختمانی ازپیش‌ساخته‌شده با کالبدی غریبه و نامانوس با خواسته‌های کارفرما بود.

در مرحله اول با تفکیک دو بخش اندرونی و بیرونی در ساختمان با اختصاص دادن فضاهای مناسب فعالیت دو خانواده در باغ بام، حیاط پشتی و استخر و سالن بدنسازی، تفکیکی بین دوبخش اندرونی و بیرونی در ساختمان اتفاق افتاد، در ادامه با این رویکرد تلاش شد تفکیک‌های فضایی در داخل هر واحد برای ایجاد سلسله مراتب و حفظ محرمیت با اضافه کردن عناصر کالبدی همچون دیوار و پانل‌های متحرک و ثابت اعمال شود. در این زمینه پانل‌های پیمون‌بندی شده متحرک در داخل واحد که موجب تفکیک فضای سالن پذیرایی و نشیمن می‌شوند به واحدها اضافه شد، این پانل‌ها به دلیل انعطاف‌پذیر بودن امکان ایجاد انعطاف در محیط زندگی خصوصی و جمعی (مهمانی‌ها) را می‌دهند که در اتاق‌های دارای بازشوهای سه‌دری و پنج‌دری قدیمی به یکدیگر شاهد آن بوده‌ایم.

همجواری ساختمان با همسایه‌ها از یک طرف و پارک محلی از سوی دیگر، تصمیم‌گیری در انتخاب میزان و نوع گشودگی‌های نما را دشوار ساخته بود. ذات زندگی شهری و آپارتمانی امروزی در تناقض با زندگی درونگرا در خانه های قدیمی ایرانی است. از این رو پنل‌هایی منحنی به نمای ساختمان اضافه شد که با الگویی پارامتریک دارای بازشوهایی هستند که باعث محدودیت دید از خیابان به داخل اتاق‌ها و همزمان تقویت دید فضا های داخلی به فضای سبز واقع در ضلع غربی حجم می شوند. این کنترل دید باعث القای حس امنیت و افزایش حس آرامش و خلوت در فضا ها می‌شود. این حفظ محرمیت علاوه بر پایه‌های بنیادین در عقاید و رسومات ما، بر پایه اصول شرایط اقلیمی نیز استوار شده است. ایجاد پوسته مشبک باعث می‌شود تا در زمستان گرمای مورد نیاز تامین شود اما در تابستان نور افتاب آزار دهنده نتواند وارد اتاق شود. علاوه بر ایجاد محرمیت، فیلتر آلودگی بصری شهر نیز هدفی بوده که به وسیله پانل‌های آجری مشبک کنترل شده است. کادربندی دید افراد از داخل به بیرون و همچنین سیالیت قاب‌های نما و پترن گسترش یافته پارامتریک باعث شده تا تجربه یک نمای زنده به بیننده اعطا شود.

علاوه بر مسائل مربوط به طراحی مردم‌وار، نیاز به راه‌اندازی سریع کارگاه و مسائل اقتصادی کارفرما و مجری، باعث شد تا جای ممکن پانل‌ها و عناصر معماری اضافه شده به ساختمان به صورت پیمون‌بندی شده طراحی شوند. این امر موجب شد عناصر تولید کننده فضاهای ایرانی در این ساختمان که به صورت ملحقات بر کالبد پیشین بنا بودند، با سرعت بالا تکمیل شده و ساختمان قابل بهره‌برداری شود.